مدیریت دانش، فعالیتی است که اطلاعات، فرآیندها و افراد موجود در سازمان را مدیریت میکند که امروزه انواع نرم افزار مدیریت دانش قادر هستند تا روند اجرایی مدیریت دانش را به صورت کاملاً سیستماتیک پیش ببرند. در دورهی حاضر لازم است تا اهمیت مدیریت دانش درک شود و در سازمانها به صورت کاملاً متمرکز به کار گرفته شود. از آن جهت که دانش کاربردی در سازمانها کارایی بالایی پیدا کرده است، نیاز داریم تا در سازمانهای کشور، اطلاعات دانشی را به صورت سیستمی و پویا در یک فرآیند عمل گرایانه قرار دهیم تا بتوانیم مزیت رقابتی دانش را در رقابتهای سازمانی اصالت ببخشیم. چنین رویکردی سطح کاری و کیفیت عملکردی تمام سازمانها را ارتقا میدهد.
ما در این مقاله قصد داریم تا با معرفی فعالیت مدیریت دانش، اهمیت، ضرورت و چرایی وجود آن در یک سازمان را بیان کنیم و با ارائهی انواع دانش مورد نیاز در سازمانها و بیان چگونگی توسعهی دانش، مزیت رقابتی مدیریت دانش را در تمام سازمانها اصالت ببخشیم. با توجه به آنکه امروزه زیست ما انسانها در دورهی عصر دیجیتال رقم میخورد، اقتضای زیست در کلبهی دیجیتال، به کارگیری ابزارهای پلتفرمیک و رسانههای الکترونیک است که سیستمهای مدیریت دانش نیز از آن بیبهره نماندهاند. انواع نرم افزار مدیریت دانش با هدف پیشبرد سیستماتیک و دیجیتال این نوع فرآیند طوری طراحی شدهاند که بتوانند مدیر دانش را کمک کرده و در بهبود روند مدیریتی به آن کمک کنند. در ادامهی متن با ویژگیهای انواع نرم افزار مدیریت دانش آشنا خواهید شد.
مدیریت دانش چیست و چه اهمیتی در سازمان دارد؟
مدیریت دانش به مدیریت سیستماتیک دانشهای مهم و حیاتی سازمان گفته میشود که مدیریت انواع اطلاعات سازمانی، انواع فرآیندها و تمام افراد سازمان را شامل میشود. در مدیریت دانش، تولید دانش نقش بهسزایی دارد و یکی از وظایف مدیر دانش آن است تا با استفاده از روشهای کاربردی و کارساز مدیریتی خود از تلاقی اطلاعات نیروهای سازمان، دانش جدید تولید کند و از آن در جهت تحقق اهداف سازمان بهره برد.
سازماندهی اطلاعات از وظایف مهم مدیریت دانش سازمان است. با توجه به آنکه اطلاعات موجود در یک سازمان بسیار ارزشمند هستند، پس نیاز دارند تا طبقه بندی شوند و این دسته بندی اطلاعات باید به گونهای باشد که در مدیریت و کنترل فرآیند و فعالیتهای سازمان مؤثر واقع شود. سازماندهی و طبقه بندی اطلاعات سازمانی از حساسترین و کاربردیترین اقدامات مدیریت دانش است که اگر این کار به صورت اصولی و حرفهای صورت پذیرد، نظم و هم افزایی اطلاعاتی در سازمان ایجاد شده که در نهایت میتواند پیشرفت و پویایی بسیار مؤثری را در سازمان به وجود آورد.
با توجه به وظایفی که در تولید و سازماندهی اطلاعات موجود در سازمان به مدیر دانش نسبت دادیم، لازم است تا مراحل پخش اطلاعات و دانش موجود را نیز به آنها اضافه کنیم. پس از آنکه مدیر دانش توانست با تولید اطلاعات و طبقه بندی آنها وضعیت مناسبی را در سازمان ایجاد کند، لازم است تا با پخش اطلاعات دانشی مناسب سازمان، به ارتقاء سطح کیفی دانش سازمان بپردازد و متناسب با هدفی که سازمان برای خود تبیین کرده است، باید بتواند اطلاعات دانشی لازم را در سازمان تزریق کرده و با ایجاد همافزایی دانشی، عامل توسعه اطلاعاتی سازمان را فراهم بیاورد.
از دیگر وظایف مدیریت دانش در سازمانها بهرهبرداری از دانش است. فرآیندی چند مرحلهای ذکر کردیم که تولید دانش، سازماندهی دانش و پخش دانش را شامل میشد و در نهایت نوبت آن است تا از دانش سیستماتیک ایجادشده در سازمان بهرهبرداری کرد. بهرهبرداری از دانش مدیریتشده در راستای اهداف سازمان صورت میگیرد و لازم است تا با رویکرد توسعهمند، اطلاعات دانشی را به صورت کاملاً کاربردی در مزیت رقابتی سازمان ایجاد کرد.
با توجه به مراحلی که در فرآیند مدیریت دانش بیان شد، وظایف مدیر دانش را مشخص کردیم و حال نوبت آن است که به ملاحظات سیستماتیک مدیریت دانش بپردازیم و بیان کنیم که یک مدیر دانش در مراحل فعالیت خود چه ملاحظاتی دارد و در سیستم مدیریتی خود چه مؤلفههایی را باید اصالت ببخشد؟
ملاحظات مدیریت دانش در روند تولید سیستماتیک اطلاعات دانشی
در بالا با تعریف مدیریت دانش و وظایف کارکردی مدیر دانش سعی کردیم تا نموداری از فعالیت مدیریت دانش ترسیم کنیم و با ارائهی چرخهی چهار مرحلهای تولید، سازماندهی، پخش و بهرهبرداری دانش مختصات آن را به صورت دقیق برای شما به تصویر کشیدیم. حال نیاز است تا با بیان ملاحظات کاربردی یک مدیر دانش بگوییم که مدیریت دانش دارای چه چالشها و سختیهایی است تا بتواند اطلاعات تولیدشده را در راستای تحقق اهداف سازمان به بهرهبرداری صحیح برساند.
در ابتدا باید از چالش آشکارسازی فرضیات سخن به میان آوریم. یکی از ملاحظات و چالشهای اصلی در مدیریت دانش آن است که مدیر دانش قادر باشد تا فرضیات موجود در فرآیند کاری یک سازمان را اولاً آشکار کرده و همانند یک نظریهپرداز بتواند درستی و نادرستی فرضیهها را به اثبات برساند. اول از همه نیاز است تا فرضیه را برای شما تعریف کنیم. فرضیه، به عبارتی گفته میشود که با توجه به اطلاعات موجود به بیان یک حدسِ سازنده میپردازد تا بتواند با فهم درستی و نادرستی حدس خود به فهم و دانشی کاربردی در موضوع مورد نظر خود دست پیدا کند. پس مدیریت دانش باید بتواند در روند کاری یک سازمان، حدسهای کاربردی موجود را بررسی کرده و با توجه به امکانات سازمان و نوع ارتباطات افراد سازمان به اثبات درستی یا نادرستی فرضیات بپردازد.
بهتر است تا در فهم این نکته مثالی را بیان کنیم: یک شرکت اقتصادی در زمینهی فروش محصولات در قالب زنجیرههای تأمین را در نظر بگیرید. یکی از فرضهای موجود در فعالیت سالانه این شرکت آن است که با توجه به آزاد شدن ارز ترجیحی و رهایی بازار آزاد از محدودیتهای دولتی، شرکت میتواند به بازدهی و سودآوری مناسبی در زمینهی فروش محصولات زنجیرهای خود دست یابد. این عبارت یک فرضیه بود که بیان شد. از وظایف و چالشهای مدیریت دانش در این سازمان آن است که بتواند با همکاری تیم تحقیق و توسعه و اطلاعات طبقهبندی شده موجود در سازمان به اثبات درستی یا نادرستی فرضیه بپردازد که در صورت نادرستی این فرضیه رویکرد راهبردی شرکت متناسب با آن پیش نرود و اگر این فرضیه درست است، طرحریزی راهبردی اقدامات سازمان را با توجه به چنین عبارتی انجام دهند. اثباتی درستی و نادرستی چنین فرضیههایی در روند کاری یک سازمان کار آسانی نیست و لازم است تا یک فرآیند چندوجهی را در مدیریت دانش پیش برد. فرآیندسازی یکی دیگر از چالشها و ملاحظات موجود در مدیریت دانش یک سازمان است که در ادامه متن به مفهوم مدیریت فرآیندی یک سازمان خواهیم پرداخت.
مدیریت فرآیند کسب و کار سازمان (BPM) و تأثیرگذاری آن بر روند مدیریت دانش
از چالشها و موضوعات مهم سازمان، دستیابی به راهحلها و روشهایی برای خودکارسازی و بهبود فرآیندهای کسب و کار است. میتوان به صراحت گفت که اکثر سازمانهایی که بهرهوری بالایی در روند کاری خود ایجاد کرده اند، از مدیریت فرآیند کسب و کار (BPM) برای بهبود مؤثر سازمان خود استفاده میکنند. مدیریت فرآیند کسب و کار، شامل روشها، تکنیکها و ابزاری است که به منظور پشتیبانی از طراحی، اجرا، مدیریت و تحلیل فرآیندهای عملیاتی کسب و کار استفاده میشود. مدیریت فرآیند کسب و کار با در اختیار داشتن الگوها و طرحوارههای متعدد مورد نیاز سازمانها، روشی یکپارچه برای تعریف، اجرا، بازبینی و مدیریت فرآیندهای کسب و کار سازمان ها را مطرح میکند و با بهرهگیری از روشها و ابزارهای مربوطه، حجم کار توسعه راه کارها را به حداقل رسانده و مدیریت امور را بهینهسازی میکند.
پس از همین رو بیان میکنیم که مدیریت فرایند کسب و کار مجموعهای است از رویکردهای مدیریتی و فناوری مدرن که به نحوی ساختار یافته، منسجم و هماهنگ، برای درک و مستندسازی، مدلسازی، تحلیل و بهبود مستمر فرایندهای کسب و کار بکار میرود. حال میتوان به راحتی تأثیر مفید و کارساز مدیریت فرآیند کسب و کار یک سازمان در مدیریت دانش آن را تبیین کرد. با توجه به آنکه مدیریت دانش در یک سازمان نیاز دارد تا به فرآیندسازی برسد، مدیر دانش قادر است تا از متدها و روش شناسیهای مفید در مدیریت فرآیند کسب و کار (BPM) استفاده کند. امروزه با توجه به پیشرفت دانش مدیریت پروژه، روشهای متنوع و کارآمدی تحت نظر روش شناسان این عرصه قرار گرفته است که مدیران دانش سازمانها قادر هستند تا از آنها استفاده کرده و در راستای تحقق اهداف سازمان، به فرآیندسازی بپردازند.
پیرو بیان چالشها و ملاحظات موجود در روند کاری مدیریت دانش باید گفت که مدیر دانش با دانش محدود مواجه است و از آنجایی که عرصهی اطلاعات یک پهنهی نامحدود را در بر میگیرد، مدیر دانش نیاز دارد تا هم دانش خود و هم دانش افراد سازمان را روز به روز ارتقا دهد تا از رقابت با سازمانهای دیگر عقب نماند.
نرم افزار مدیریت دانش چه تأثیری بر آموزش به نیروهای تازه کار دارد؟
نرم افزار مدیریت دانش با ارائه خدمات سیستماتیک قادر است تا خدمات مناسبی را به نیروهای تازه کار ارائه دهد. ورود نیروهای تازه کار به یک سازمان به نوعی چالش مدیران آن سازمان محسوب میگردد زیرا لازم است تا مدیران دانش وقت بیشتری صرف انتقال اطلاعات سازمانی مرتبط با روند کار نمایند و در صورت نیاز تمام وقت خود را صرف این کار کنند. با توجه به اهمیت مدیریت زمان در یک سازمان و با توجه به اینکه مدیریت دانش وظیف دارد در روند کاری سازمان فرآیندسازی کند، مدیر دانش قادر است تا از انواع نرم افزار مدیریت دانش استفاده کند و از رویکرد اتوماتیک آن بهره کافی را ببرد.
نرم افزار مدیریت دانش با ایجاد بانکهای دانشی سازمانی قابل جستجو، وظیفهی طبقهبندی اطلاعات را به خوبی انجام میدهد. همچنین نرم افزار مدیریت پروژه با تکمیل نقشهی دانش یک سازمان مسیریابی اطلاعاتی سازمان را سهل الوصول میکند. انواع نرم افزار مدیریت دانش قصد دارند تا با هدف تقویت ارتباطات سازمانی مبتنی بر دانش بتوانند تا مدیریت دانشهای آشکار و ضمنی را بر بستر زنجیره شکلگیری دانش انجام دهند و منابع دانشی سازمان را به صورت یکپارچه به مدیر دانش ارائه دهند.
مدیران دانش در فرآیند مدیریت دانش میتوانند بهرهوری و استفاده حداکثری از دانش را در روند کاری خود تجربه کنند که چنین تجربهای با استفاده از نرم افزار مدیریت پروژه قابل انجام است. از دیگر مؤلفههای تأثیرگذار نرم افزار مدیریت پروژه در به کارگیری نیروهای تازه وارد این است که مدیر دانش قادر است تا گزارش گیریهای خود را از نرم افزار مدیریت دانش دریافت کند و با دسته بندی اطلاعات شخصی نیروی تازه وارد در نرم افزار، تغییرات شاخص عملکردی نیروی تازه وارد را تحلیل کند و مدیریت دانش خود را در اتوماسیونی کارساز و سیستماتیک پیش ببرد.
ثبت نظر